Daan Rau voor Pieter jan Martyn en Sara Vermeylen:
Enkele weken terug zag ik een beklijvend theaterstuk van Braakland/ZheBuilding en 't Arsenaal. Het is een productie die al enkele jaren oud is maar blijkbaar nog steeds volle zalen kan trekken. 'Hitler is dood' van Stijn Devillé. Een stuk dat u doet nadenken over schuld en boete. Het was voor mij één van de hoogtepunten van mijn theaterseizoen. En ik moest ook aan Pieter Jan Martyn denken. Want
deze nog jonge kunstenaar is van 1986, het jaar waar ik als prille veertiger in Gent volop van Chambres d'Amis en Initiatief '86 genoot.
Wel precies deze jongeman schildert een reeks werken over het proces waarover het in dat toneelstuk ging: het proces van Neurenberg waar de Nazikopstukken werden geoordeeld, veroordeeld.
Het is een mijlpaal geweest, hier werd geschiedenis geschreven door niet een land of een volk te straffen zoals men na de Eerste Wereldoorlog had gedaan, maar door zijn leiders voor de rechtbank te brengen. Het is dat wat Pieter Jan heeft ingezien en hem heeft geboeid, en ik vraag me af of er hier niet wat vruchtbare invloed is geweest van zijn oom, tenslotte professor in de rechtsgeschiedenis, die bij mijn weten erg goed kan vertellen.
Het waren natuurlijk zaken die Pieter Jan al in zijn humanioratijd had opgenomen en die hem hadden getroffen. De existentiële ervaring kan bij jonge mensen van die leeftijd erg diep en intens zijn en de beelden die dan getoond worden zijn ongemeen pakkend. De foto's van dood en vernieling, de beelden van de concentratiekampen, het zijn zaken die je toch nooit kunt vergeten.
Pieter Jan heeft ook een esthetische opleiding genoten, eerst en vooral thuis en daarna op school in Sint-Lucas waar hij grafische vormgeving heeft gestudeerd. Maar het is zijn vader, Hervé Martijn, die hem heeft leren schilderen en dus ook heeft leren kijken.
Die foto's en films uit de Nazipropaganda, zoals ze onder meer door Leni Riefenstahl werden gemaakt, hebben zeer sterke esthetische kwaliteiten en ook dat kon Pieter Jan waarderen. Zijn reeks 'The Nuremberg Trials' bestond uit twee delen. Enerzijds waren er de beelden van de beklaagden en anderzijds beelden van diverse aard die allemaal de titel 'The Jury' meekregen. Het konden een stapel doodshoofden als een beklaagdenbank zijn. De beklaagden zelf waren enigszins herkenbaar weergegeven, de personen die onder de 'The Jury' figureerden waren dat niet en konden in feite u en ik zijn, de toeschouwer met name.
Hij heeft deze reeks op enkele plaatsen getoond, onder meer, en dat vraagt toch enige moed, in Duitsland in de Art Fair in Keulen. Hij
kreeg er overigens interessante reacties op.
Deze kunstenaar is een werker, als ik zo op Facebook kijk, dan werkt hij zowat dag en nacht. Hij heeft het schilderen echt wel onder de
knie. De aanzet van zijn schilderijen is altijd in kleuren, ze benaderen wat gefilterd datgene wat je ziet op een gewone kleurenfoto. Ik mag
hier wel verwijzen naar het schilderij dat hij maakte naar aanleiding van de foto van premier Elio's blote rug die in de kranten verscheen.
Eigenlijk een prachtfoto die getuigt van een klassieke schoonheid. Diezelfde nacht maakte hij er al een schilderij van dat trouwens in de lokale pers enige weerklank vond. Maar het schilderij was nog lang niet af, het was pas de aanzet die een natuurgetrouw beeld weergaf.
Dank zij het feit dat hij van de diverse stadia van bewerking foto's heeft genomen, kan men zich een beeld vormen van de weg die hij
aflegt. Hij maakt een op het eerste zicht goed schilderij dat hij nadien bewerkt met wit en grijs, met latex zodat het beeld zoveel mogelijk
vervaagt. Het oorspronkelijke beeld trilt nog na in het werk en wordt een ander beeld, interessanter, minder bepalend, minder eenduidig,
altijd blijft het figuratie, mimesis, een afspiegeling van wat we werkelijkheid plegen te noemen. "Ik wil het actuele ervan wat terugdringen", zegt hij. "Ik schilder geen portretten, de personen zijn niet direct identificeerbaar, ik wil eerder het gevoel weergeven."
Waar hij vroeger met acrylverf schilderde is dat de jongste twee jaar olieverf geworden, naast het gebruik van diverse andere materialen
als zand, plaaster, houtskool en krijt. Vergis je niet, er schuilt heel wat intensieve arbeid in zijn eindproduct.
Deze kunstenaar is een maker van beelden, maar hij is ook iemand die beelden verslindt. Hij heeft kunstenaars die hij bewondert als
Francisco Goya en Gerhard Richter, Adrian Ghenie en Michaël Borremans. Zij leren hem dingen, hij volgt ze niet na, hij ziet hoe zij
kijken, hij imiteert niet, hij doet zijn eigen ding en hij doet dat met een grote originaliteit en met verve.
Maar ook het bewegende beeld van filmmakers is voor hem een belangrijke en sterk aanwezige inspiratiebron. Er zijn heel wat titels die daarnaar verwijzen zoals 'Festen, 'Borgen', 'Twin Peaks' en nog veel andere. Het gaat zeker niet altijd om de originaliteit van het beeld in de film maar wat het hem heeft gezegd en wat hij er dan van maakt.
Hij is blijkbaar ook gefascineerd door het wat morbide aspect in ons bestaan. Verwijzingen naar dood en vergankelijkheid worden niet geschuwd, eerder het tegendeel. Zo vind je werken van hem die duidelijk verwijzen naar autopsieën, iets waar we via Britse series ook al lichtjes mee vertrouwd zijn. Maar hij heeft ook zijn eigen begrafenis geënsceneerd met het afnemen van een dodenmasker, iets waar zijn vriendenkring graag aan meewerkte. Net zo goed schildert hij Egon Schiele op zijn sterfbed. Het valt me op dat het vanitas-gegeven bij veel jonge kunstenaars een terugkerend thema in hun oeuvre is.
En anderzijds vind je in zijn werk heel veel volk, groepsfoto's lijken een vast bestanddeel te vormen, foto's waar veel mensen bij mekaar zijn. Soms doen ze dingen, ze dansen of ze kussen, soms kijken ze gewoon naar het vogeltje, soms zitten ze wat wezenloos te staren of dragen ze een 3D-brilletje, soms maken ze deel uit van een massa. Ze doen wat wij doen, het zijn wat nostalgische beelden van het leven dat mensen leven. Wellicht is het juist daarom dat Pieter Jan Martyn ons intrigeert en zijn kunst ons zo kan boeien. Je moet zijn werken goed bekijken, ondanks hun grijsheid zijn ze rijk aan kleur, door hun grijsheid scheppen ze wat afstand tussen jou en het onderwerp, maar door die grijze tonen ontstaat ook een wat nostalgische band. Zo kan hij je raken en dat mag een verdienste genoemd worden.
En dan is er ook Sara Vermeylen met haar expressieve tekeningen. Ik heb haar nog maar een keer ontmoet en haar werk nog maar pas leren kennen. Ze is ook nog maar een drietal jaar geleden begonnen met tekenen. Een onweerstaanbare drang om het in rechtstermen te zeggen. Ze is ook de vriendin van de kunstenaar, ze heeft talent en ze krijgt hier een podium. Haar expressionistische vormentaal laat lichamen en lichaamsdelen zien, het hoeft niet veel uitleg, u kan dit zelf beoordelen. En, interessant, er is een vorm van artistieke samenwerking tussen die twee, ik kan enkel hierover zeggen dat ik benieuwd ben hoe dit verder groeit.
Ik wens hen allebei veel succes met deze tentoonstelling en dank u zeer voor uw aandacht.
Daan Rau
Gallery NavArt
Sint-Niklaas, 30 mei 2014.
Enkele weken terug zag ik een beklijvend theaterstuk van Braakland/ZheBuilding en 't Arsenaal. Het is een productie die al enkele jaren oud is maar blijkbaar nog steeds volle zalen kan trekken. 'Hitler is dood' van Stijn Devillé. Een stuk dat u doet nadenken over schuld en boete. Het was voor mij één van de hoogtepunten van mijn theaterseizoen. En ik moest ook aan Pieter Jan Martyn denken. Want
deze nog jonge kunstenaar is van 1986, het jaar waar ik als prille veertiger in Gent volop van Chambres d'Amis en Initiatief '86 genoot.
Wel precies deze jongeman schildert een reeks werken over het proces waarover het in dat toneelstuk ging: het proces van Neurenberg waar de Nazikopstukken werden geoordeeld, veroordeeld.
Het is een mijlpaal geweest, hier werd geschiedenis geschreven door niet een land of een volk te straffen zoals men na de Eerste Wereldoorlog had gedaan, maar door zijn leiders voor de rechtbank te brengen. Het is dat wat Pieter Jan heeft ingezien en hem heeft geboeid, en ik vraag me af of er hier niet wat vruchtbare invloed is geweest van zijn oom, tenslotte professor in de rechtsgeschiedenis, die bij mijn weten erg goed kan vertellen.
Het waren natuurlijk zaken die Pieter Jan al in zijn humanioratijd had opgenomen en die hem hadden getroffen. De existentiële ervaring kan bij jonge mensen van die leeftijd erg diep en intens zijn en de beelden die dan getoond worden zijn ongemeen pakkend. De foto's van dood en vernieling, de beelden van de concentratiekampen, het zijn zaken die je toch nooit kunt vergeten.
Pieter Jan heeft ook een esthetische opleiding genoten, eerst en vooral thuis en daarna op school in Sint-Lucas waar hij grafische vormgeving heeft gestudeerd. Maar het is zijn vader, Hervé Martijn, die hem heeft leren schilderen en dus ook heeft leren kijken.
Die foto's en films uit de Nazipropaganda, zoals ze onder meer door Leni Riefenstahl werden gemaakt, hebben zeer sterke esthetische kwaliteiten en ook dat kon Pieter Jan waarderen. Zijn reeks 'The Nuremberg Trials' bestond uit twee delen. Enerzijds waren er de beelden van de beklaagden en anderzijds beelden van diverse aard die allemaal de titel 'The Jury' meekregen. Het konden een stapel doodshoofden als een beklaagdenbank zijn. De beklaagden zelf waren enigszins herkenbaar weergegeven, de personen die onder de 'The Jury' figureerden waren dat niet en konden in feite u en ik zijn, de toeschouwer met name.
Hij heeft deze reeks op enkele plaatsen getoond, onder meer, en dat vraagt toch enige moed, in Duitsland in de Art Fair in Keulen. Hij
kreeg er overigens interessante reacties op.
Deze kunstenaar is een werker, als ik zo op Facebook kijk, dan werkt hij zowat dag en nacht. Hij heeft het schilderen echt wel onder de
knie. De aanzet van zijn schilderijen is altijd in kleuren, ze benaderen wat gefilterd datgene wat je ziet op een gewone kleurenfoto. Ik mag
hier wel verwijzen naar het schilderij dat hij maakte naar aanleiding van de foto van premier Elio's blote rug die in de kranten verscheen.
Eigenlijk een prachtfoto die getuigt van een klassieke schoonheid. Diezelfde nacht maakte hij er al een schilderij van dat trouwens in de lokale pers enige weerklank vond. Maar het schilderij was nog lang niet af, het was pas de aanzet die een natuurgetrouw beeld weergaf.
Dank zij het feit dat hij van de diverse stadia van bewerking foto's heeft genomen, kan men zich een beeld vormen van de weg die hij
aflegt. Hij maakt een op het eerste zicht goed schilderij dat hij nadien bewerkt met wit en grijs, met latex zodat het beeld zoveel mogelijk
vervaagt. Het oorspronkelijke beeld trilt nog na in het werk en wordt een ander beeld, interessanter, minder bepalend, minder eenduidig,
altijd blijft het figuratie, mimesis, een afspiegeling van wat we werkelijkheid plegen te noemen. "Ik wil het actuele ervan wat terugdringen", zegt hij. "Ik schilder geen portretten, de personen zijn niet direct identificeerbaar, ik wil eerder het gevoel weergeven."
Waar hij vroeger met acrylverf schilderde is dat de jongste twee jaar olieverf geworden, naast het gebruik van diverse andere materialen
als zand, plaaster, houtskool en krijt. Vergis je niet, er schuilt heel wat intensieve arbeid in zijn eindproduct.
Deze kunstenaar is een maker van beelden, maar hij is ook iemand die beelden verslindt. Hij heeft kunstenaars die hij bewondert als
Francisco Goya en Gerhard Richter, Adrian Ghenie en Michaël Borremans. Zij leren hem dingen, hij volgt ze niet na, hij ziet hoe zij
kijken, hij imiteert niet, hij doet zijn eigen ding en hij doet dat met een grote originaliteit en met verve.
Maar ook het bewegende beeld van filmmakers is voor hem een belangrijke en sterk aanwezige inspiratiebron. Er zijn heel wat titels die daarnaar verwijzen zoals 'Festen, 'Borgen', 'Twin Peaks' en nog veel andere. Het gaat zeker niet altijd om de originaliteit van het beeld in de film maar wat het hem heeft gezegd en wat hij er dan van maakt.
Hij is blijkbaar ook gefascineerd door het wat morbide aspect in ons bestaan. Verwijzingen naar dood en vergankelijkheid worden niet geschuwd, eerder het tegendeel. Zo vind je werken van hem die duidelijk verwijzen naar autopsieën, iets waar we via Britse series ook al lichtjes mee vertrouwd zijn. Maar hij heeft ook zijn eigen begrafenis geënsceneerd met het afnemen van een dodenmasker, iets waar zijn vriendenkring graag aan meewerkte. Net zo goed schildert hij Egon Schiele op zijn sterfbed. Het valt me op dat het vanitas-gegeven bij veel jonge kunstenaars een terugkerend thema in hun oeuvre is.
En anderzijds vind je in zijn werk heel veel volk, groepsfoto's lijken een vast bestanddeel te vormen, foto's waar veel mensen bij mekaar zijn. Soms doen ze dingen, ze dansen of ze kussen, soms kijken ze gewoon naar het vogeltje, soms zitten ze wat wezenloos te staren of dragen ze een 3D-brilletje, soms maken ze deel uit van een massa. Ze doen wat wij doen, het zijn wat nostalgische beelden van het leven dat mensen leven. Wellicht is het juist daarom dat Pieter Jan Martyn ons intrigeert en zijn kunst ons zo kan boeien. Je moet zijn werken goed bekijken, ondanks hun grijsheid zijn ze rijk aan kleur, door hun grijsheid scheppen ze wat afstand tussen jou en het onderwerp, maar door die grijze tonen ontstaat ook een wat nostalgische band. Zo kan hij je raken en dat mag een verdienste genoemd worden.
En dan is er ook Sara Vermeylen met haar expressieve tekeningen. Ik heb haar nog maar een keer ontmoet en haar werk nog maar pas leren kennen. Ze is ook nog maar een drietal jaar geleden begonnen met tekenen. Een onweerstaanbare drang om het in rechtstermen te zeggen. Ze is ook de vriendin van de kunstenaar, ze heeft talent en ze krijgt hier een podium. Haar expressionistische vormentaal laat lichamen en lichaamsdelen zien, het hoeft niet veel uitleg, u kan dit zelf beoordelen. En, interessant, er is een vorm van artistieke samenwerking tussen die twee, ik kan enkel hierover zeggen dat ik benieuwd ben hoe dit verder groeit.
Ik wens hen allebei veel succes met deze tentoonstelling en dank u zeer voor uw aandacht.
Daan Rau
Gallery NavArt
Sint-Niklaas, 30 mei 2014.